Esans Çeşitleri Nelerdir?
Esans türleri yapıldıkları ham maddeye göre çeşitlilik kazanmaktadır. Kökeni bitki olan esanslar, kökeni hayvani olanlar veya kimyasal bileşenler ile üretilenler olmak üzere çeşitlendirilmektedir. Bunlar da kapsadıkları nitelikler sebebiyle kendi içerlerinde çeşitlilik kazandırmaktadırlar. Egzotik esanslar, meyve esansları, alkollü ve alkolsüz esanslar, çiçek esansları ve odunsu esanslar, esans çeşitleri arasında yer almaktadır.
Besin ürünleri için tercih edilen esanslar da vardır. Bitkilerin yaprak, tohum, sap, gövde, meyve ve çiçek köklerinden yapılan esanslar, sunmuş oldukları kokular ile esans türlerinin meydana gelmesine imkan tanırlar. Bazı esanslarsa gerek hayvani gerek de bitki ham maddeler ile yapılarak başka esans karışımlarını ortaya çıkarırlar.
Oryantal esanslar genellikle sümbülteber, amber, misk gibi kışkırtan ve biraz da ağır kokuların birleşmesiyle yapılır. Doğunun sırlarını içeren kokuların bütünüdür. Romantik hissettiren bu kokular dünya genelinde ünlü parfümlerde de sık sık tercih edilir.
Çiçek esanslarıysa, ağır olmayan kokulardan yapılan günlük kullanmaya elverişli kokulardır. Kişiye tazelik ve canlılık sunmaktadır. İlkbahar havasını hissettiren bu kokular, genel olarak bergamot, portakal, limon çiçeği gibi narenciye malzemelerinden yapılır. Yenilenme hissi uyandıran kokularsa orman bitkilerinin kokularını barındıran esansların bütünüdür. Günün her vaktinde keyif ile kullanabilirler.
Esansı en kolay tabiri ile, koku veren ham maddelerin genel ismidir biçiminde tanımlamak uygun olur. Esans orijinal maddelerden yapılan koku zerreleridir. Doğadan alınan kaynaklar ile meydana getirilir. Parfümse laboratuvar yerinde yapılan ve doğal ham maddenin bir benzeri olan kokulardır. Yani doğal değildir.
Esans doğada olan kokuların özüdür, tıpatıp aynısıdır. Esans yapımı Mezopotamya, Orta Asya ve Mısır medeniyetlerine kadar dayanan, eski tarihe sahiptir. Kişilerin güzel kokulara ilgi duyması, geçmişte ilk olarak dini törende yakmış oldukları bitki ve kokulu ağaçlar ile başlamıştır. Daha sonra güzel kokulara sahip olan ağaç ve bitkilerin dal kısımlarını suya daldırıp bedenlerinde gezdirmeyi keşfederler. Bunun sonucunda ise ilk esans kokusu hayata geçirilmiş olur.
Üretilen ilk esanslar, Fenikeli gemiciler, tüccarlar aracılığıyla Akdeniz ülkelerine gönderilerek yayılmaya başlamıştır. Orta Çağ’da Arabistan ve İran’da esans üretimi çok geliştiğinden dolayı bölgeye gelen Haçlı Ordusu askerleri, doğunun esans üretme sanatını kavrayarak Avrupa’ya götürmüşler ve batıda da bilinmesini sağlamışlardır.
Avrupa'nın esans ile tanışmasının ardından Fransa’da, Kral XlV. Ve XV. Louis’ler zamanında da esans üretimi büyük bir öneme kavuşmuştur. Çok mühim bir ürün durumuna gelmiştir. Bu zamanlarda başlamış olan esans yapımıyla günümüzdeki Fransa esans ve parfüm endüstrisinin temelleri atılmıştır. Eski dönemlerden beri esans üretiminde tercih edilen hoş kokular, bir tane kaynaktan değil pek çok kaynağın birleşimi ile yapılmıştır.
Yaşadığımız dönemin dünyasında takdir edilen hoş esans kokuları da hayvanlar, bitkiler ve suni kimyasallardan yapılmaktadır. Tek koku kaynağına dayanmadan başka kokuların birleştirilmesiyle meydana getirilir.
Esansiyel Yağlar: Esans Yağları Nasıl Elde Edilir?
Esans yağları hoş kokuların özünü meydana getiren bir maddedir. Bu durumu şöyle açıklığa kavuşturmak mümkündür: bazı metotlar tercih edilerek kokulu bitkilerden veya hayvansal salgılardan yapılan uçucu maddelerdir. Bu maddelere esansiyel yağ adı verilmektedir. Uçucu yağ ya da eterik yağ olarak da adlandırılır.
Kokuyu elde etmek için tercih edilen esans ham maddeleri hayvanlar ve bitkiler olmakla beraber iki temel kaynaktan temin edilir. Bir de kimyasal olarak laboratuvar yerinde yapılanları bulunmaktadır. Kökü bitki olan esansiyel yağlar, bitkilerin gövde, tohum, meyve, yaprak ve çiçek gibi başka bölgelerinden yapılır. Bitkilerin farklı bölgelerindeki koku keselerinde bulunan bu yağlar, bazı metotlar ile çıkarılıp alkol ile karıştırılır ve kaynağı bitki olan kokular yapılır.
Gül, nane, menekşe, limon, portakal, lavanta, yasemin, mimoza ve karanfil, esans üretiminde tercih edilen çiçeklerin başında gelmektedirler. Çiçeklerde yer alan kokulu yağ, oldukça az ölçüde olduğundan dolayı orijinal koku yani esans elde etmek göründüğü gibi kolay olmaz.
Hayvansal kaynaklardan yapılan esanslar, ikinci doğal ham madde sınıfındadırlar. Kunduz, amber balığı, misk keçisi ve kedisi, bu amaç ile seçilen hayvanlardan bazılarıdır. Saydığımız bu hayvanların vücutlarındaki bazı bezelerde yer alan uçucu yağlar, başka metotlar ile alınarak esans elde etmede tercih edilir. Kökeni hayvansal olan esanslar, genellikle hayvanların vücut salgılarından yapılmaktadır.